In de flitsexpositie 'Folktales & Taboos' worden kunstwerken van jonge Zimbabwaanse kunstenaars getoond wiens werk geïnspireerd is op Zimbabwaanse folklore.
In samenwerking met kunstenaars RaQuel van Haver (Bogota, 1989) en Admire Kamudzengerere (Harare, 1981), The Thami Mnyele Foundation, CBK Zuidoost en The National Gallery Zimbabwe zijn twee jonge Zimbabwaanse kunstenaars Terrence Musekiwa en Option Dzikamai Nyahunzvi uitgenodigd om in februari naar Amsterdam te komen. Zij zullen met name onderzoek doen naar folklore in Nederland en dan in het bijzonder de folklore van het Nederlandse carnaval.
Dit project is een vervolg op het Folktales & Taboos dat RaQuel van Haver eerder uitvoerde in Zimbabwe.
In de expositie zullen werken worden getoond van Terrance Musekiwa, Fungai Mwale, Shorai Matambanadzo, Chido Machanzi, Miriro Mwandiyambira, Michael Hela, Sandra Chari, Franklyn Dzingai, Patience Chuma, Samkele Mhlaba, Option Dzikamai Nyahunzvi, Adelina Ariab, en Mavis Tauzeni.
TABOOS AND FOLKTALES: EEN BIJZONDER PROJECT
“It is taboo to touch the top part of the head of a person.”
“The top part of one’s head is their window to connectivity with the Higher powers and by having someone touching it is like allowing them to stand in your way, blocking one off from the energy coming from the Higher powers.”
Dit is één van de 40 taboes die een groep kunstenaars uit Zimbabwe vorig jaar heeft verzameld tijdens een workshop op een ‘Open Dag’ daar. De bedoeling was om inheemse culturele tradities en overleveringen vast te leggen, om te voorkomen dat ze verloren zouden gaan. Tentoonstellingen, discussies en publicaties zouden moeten volgen om concretisering en meer bekendheid te geven aan dit streven. Ook internationaal.
Amsterdam is de eerste stad waar dit project zijn voortzetting vindt. Niet helemaal toevallig omdat twee initiatiefnemers banden hebben met de stad: Admire Kamudzengerere zat op de Rijksakademie en exposeerde eerder bij Galerie 23, RaQuel van Haver woont en werkt in Amsterdam.
Het woord taboe in de titel van het project is enigszins misleidend, omdat een taboe in onze cultuur iets is dat niet gedaan of gezegd mag worden. Bovendien bestaat hier over het algemeen de neiging om die taboes juist te doorbreken. Dat wordt gezien als een proeve van vooruitgang.
De Dzimbanhete Arts Interactions Trust (DAI), de verzamelnaam waaronder de kunstenaars opereren, wil juist dat de inheemse, culturele tradities gerespecteerd worden. Dat lijkt op conservatisme, want een vorm van de vooruitgang tegenhouden, maar voor hen is het eerder conservatisme in de oorspronkelijke, positieve betekenis van het woord: iets behouden uit respect voor de waarde ervan, als blijk van waardering voor een cultuur waar de Zimbabwaan zijn of haar identiteit aan ontleent. Wellicht moet dat ook gezien worden binnen een bredere, koloniale context. Tenslotte had de kolonisator de bedoeling de gekoloniseerde naar zijn hand te zetten en dus zijn identiteit te ontnemen.
Als vervolg op de eerste bijeenkomst in Zimbabwe lieten de deelnemers zich tijdens een 5-daagse tweede workshop inspireren door de lijst van taboes en een lijst van “50 items on metaphysical appreciation of nature” en maakten zeefdrukken. Voor een aantal was dat de eerste keer dat ze met dat medium werkten.
Een selectie uit die zeefdrukken wordt nu in een kortlopende tentoonstelling in Galerie 23 getoond. Twee van de deelnemers, Option Nyahunzvi en Terrence Musekiwa, lichten het project toe. Tijdens een lunch.
De zeefdrukken zijn uiteenlopend van onderwerp – het is vaak raden naar welk taboe of welke overlevering het werk verwijst – en ook van kwaliteit. Soms is de onervarenheid met het medium zichtbaar.
Het is de bedoeling om in samenwerking met andere Amsterdamse instellingen – CBK Zuidoost en de Thami Mnyele Foundation – een Nederlandse variant te organiseren op de basisbijeenkomst in Zimbabwe. Dat past binnen de internationale aspiraties van DAI, maar het is vooral interessant omdat het verschil in cultuur tussen beide landen tot andere, verrassende uitkomsten zal leiden. Het volgende taboe zal herkenbaar zijn, maar er zullen weinig Nederlanders bezwaren hebben tegen het doorbreken daarvan.
“It is taboo to get out of bed after the sun is high up.”
“The rising of the sun brings with it lots of energies that are vital to the human being, missing out on this point only makes one’s life dull and unprogressive.”
De deelnemers aan de tentoonstelling zijn: Terrance Musekiwa, Fungai Mwale, Shorai Matambanadzo, Chido Machanzi, Miriro Mwandiyambira, Michael Hela, Sandra Chari, Franklyn Dzingai, Patience Chuma, Samkele Mhlaba, Option Dzikamai Nyahunzvi, Adelina Ariab, en Mavis Tauzeni.
Rob Perrée
Amsterdam, februari 2018
