Galerie 23 begint het nieuwe culturele seizoen met een solo- expositie van de Marokkaans Nederlandse kunstenaar Mo Arab (Lelystad, 1982).
Arab studeerde af aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, ontving in 2012 de Jan Zumbrink prijs van het HKU en is dit jaar genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2017.
“Tijdens mijn studie ben ik vooral bezig geweest met het schilderen van jonge Marokkanen die op straat hangen. Ik heb dit onderwerp verbreed door me niet alleen te focussen op 1 bepaalde doelgroep, maar ik betrek nu verschillende mensen met verschillende achtergronden en culturen. Net zoals de samenleving waarin ik leef probeer ik in mijn schilderijen een samensmelting van verschillende mensen en omgevingen bij elkaar te brengen.
Ik raak als kunstenaar gauw geïnspireerd door donkere, fantasie prikkelende beelden. Het afgelopen jaar ben ik vooral bezig geweest om schilderijen te maken die een duistere sfeer hebben, gekoppeld aan de multiculturele samenleving. Ik vind het interessant om mensen verder te laten denken bij het zien van mijn schilderijen. Ik probeer daarom te suggereren dat er zich iets buiten het schilderij afspeelt. Wat er buiten het schilderij afspeelt, is geheel aan de toeschouwer om in te vullen. Ik wil in mijn schilderijen niet te veel zeggen, maar wel iets suggereren en het verhaal overlaten aan de fantasie van de toeschouwer.
Ik ben geïnteresseerd in hoe bepaalde kleuren een vibrerende werking kunnen hebben. De Westerse samenleving zoals het hedendaags is en hoe mensen elkaar beïnvloeden in kleding en taal vind ik fascinerend. Sfeer is belangrijk voor mij. De sfeer in een schilderij draagt uit wat de kunstenaar wil meegeven aan de toeschouwer. In mijn schilderijen is dat vaak een duistere of melancholische sfeer. Daarnaast ben ik geïnteresseerd in dramatische, melancholische, maar ook kleurrijke beelden. Ik schilder vrij transparant, verdunde lagen verf over elkaar heen. Ik gebruik het wit van het doek om licht te realiseren in mijn schilderijen. Ik ben niet bezig met een realistische uiterlijk maar met een eigenheid waardoor men direct weet dat een werk van mijn hand komt.”
Mo Arab, augustus 2017
DE DONKERE WERELD VAN MO ARAB
Mo Arab (1983) schildert vooral mensen.
Enerzijds portretten van individuele mannen en vrouwen die met tegenzin lijken te poseren. Anderzijds groepjes jongeren. Marokkaanse maar ook van oorsprong Nederlandse. Waarom ze bij elkaar staan blijft ongewis. De kunstenaar biedt de kijker weinig houvast. Er is slechts sprake van elementaire lichaamstaal: wijzen of kijken in een bepaalde richting zonder dat het duidelijk wordt wat er te wijzen of te kijken valt.
De gezichtsuitdrukkingen verschaffen evenmin veel informatie. Opvallend is wel dat er weinig gelachen wordt. Er wordt vooral veel strak gekeken. En veel stijf gestaan. De ruimte waarin de jongeren zich bevinden heeft nauwelijks identiteit. Meestal speelt ‘het verhaal’ zich buiten af. Dat buiten is veelal donker gekleurd. Niet omdat alles zich in de avonduren afspeelt, maar omdat Arab er een soort grauwsluier overheen legt. “Ik ben bezig om een donkere, bijna duistere sfeer neer te zetten met het idee dat er iets buiten het schilderij gebeurt.”
Mo Arab kiest bewust voor deze manier van verbeelden. Hij kiest voor de suggestie, voor de impliciete aanwijzing. De kijker moet zelf maar de rest van het verhaal invullen. Hij zorgt voor de hoofdpersonen en de algehele sfeer, de kijker wordt nadrukkelijk aangespoord zijn of haar creativiteit te gebruiken. Wat daarbij vaak een hulpmiddel kan zijn, is de titel van een werk. Maar Mo Arab geeft zijn portretten nooit een titel en aan zijn ‘groepsportretten’ geeft hij titels die te maken hebben met de maan, titels die weliswaar intrigeren, maar nauwelijks informeren: ‘The Apparent Moon’, ‘The Furtive Moon’ etcetera.
Omdat zijn kunst in de basis narratief is, schildert Mo Arab figuratief. Opvallend is echter dat zijn stijl enigszins gestileerd is. Alsof hij bewust levendigheid wil vermijden. De sombere inhoud lijkt het losse gebaar in de weg te staan.
Hij brengt de olieverf in dunne lagen op, zodat de verf zo min mogelijk voor zichzelf kan gaan spreken.
Maatschappelijke omstandigheden laten de kunstenaar niet onberoerd. Hij brengt zelf de donkere sfeer in zijn werk in verband met de multiculturele samenleving. De migranten problematiek interesseert hem en hij zou deze realiteit graag combineren met het genre van het fantastisch verhaal. Vooralsnog is het een onderwerp voor de toekomst. Hij benadrukt in een email dat hij geen vast concept heeft. “Ik heb ideeën en als een idee de moeite waard is om te schilderen, dan wordt het een schilderij.”
In het verleden waren zijn roots zichtbaarder in zijn werk dan nu. Alleen in de kleding is het verschil in afkomst nog te zien. Kleding en het verschil in taal blijven hem nog steeds boeien, omdat de mate van integratie daaruit valt af te lezen.
Mo Arab breekt met de traditionele Marokkaanse kunst waarin afbeeldingen van mensen, dieren en planten om religieuze redenen verboden zijn. In zijn verhalende, figuratieve werken lijkt hij veel meer aan te sluiten op (traditionele) kunst uit Afrikaanse landen onder de Sahara.
Rob Perrée
Amsterdam, juni 2017
