Van 17 september t/m 22 oktober vind je bij Galerie 23 werk van Thembeka Heidi Sincuba in de solo-expositie 'Ubuhle Bemvelo'. Sincuba is een interdisciplinaire kunstenaar die zich beweegt tussen verschillende media en deze ook met elkaar combineert, waaronder schilderen, tekenen, fotografie, video, performance, textiel en installatie.
Thembeka Heidi Sincuba is een non-binaire kunstenaar en wetenschapper. Na het behalen van een MFA aan de Goldsmiths University of London heeft Sincuba aanzienlijke internationale tentoonstellingservaring, waarbij hun laatste solotentoonstelling plaatsvond op het National Arts Festival of South Africa. Sincuba’s transdisciplinaire praktijk onderzoekt vluchtigheid, queer theorie en Afrikaanse voorouderlijke kennisstelsels om koloniale en patriarchale manieren van bestaan en weten te verstoren.
De naam van de solo-expositie ‘Ubuhle Bemvelo’ betekent letterlijk ‘natuurlijke schoonheid’. Het werk van Sincuba komt voort uit momenten van eenzaamheid. In deze tijd van postkolonialisme en digitalisering wordt het aanraken, naaien en transformeren van gewone materialen tot prachtige objecten een helend proces. Het werk van de kunstenaar’s handen overwint trauma en heeft iets magisch.
Rob Perrée schreef de volgende tekst over het werk van Heidi Sincuba:
NIEUW WERK VAN HEIDI SINCUBA
ZWARTE ABSTRACTIE?
Twaalf jaar geleden schreef ik voor het eerst over het werk van de Zuid Afrikaanse Heidi Sincuba. Ze had toen, net van de academie in Arnhem, een presentatie in het Museum Arnhem. Een verrassende presentatie. Een presentatie die ik niet zou vergeten.
Ik schreef toen:
Haar tekeningen en schilderijen lijken zich te voegen naar de vaak wat brave traditie van de figuratieve portretkunst en ze lijken zich te bedienen van de heldere, frisse en oppervlakkige taal van de massamedia, maar die invloeden vormen slechts een dekmantel, een middel om de kijker te verleiden om dichterbij te komen, om haar wereld te betreden, om te figureren in haar verhaal. Eenmaal binnen wordt hij geconfronteerd met de achterkant van deze onschuldige werkelijkheid. De ontroerende zwarte, vrome meisjes in witte jurkjes, gevat in gelikte lijsten, blijken slachtoffers van seksueel geweld. Rozenkrans en stralenkrans vloeken met bloedvlekken. Achter de gedistingeerd geklede ‘Fathers’ schuilt de kolonisator die zich vanuit zijn positie allerlei vrijheden permitteert. De Victoriaanse huls moet zijn racistische gevoede wreedheid aan het oog onttrekken.
Heidi Sincuba (1987, Kwa Zulu Natal) keert terug in Nederland met een tentoonstelling in Galerie 23 in Amsterdam. Dat maakt nieuwsgierig? Is haar werk veranderd? Minder heftig, minder activistisch? Is haar kunstenaarschap veranderd?
Ze heeft er nadrukkelijk voor gekozen zich uitgebreider academisch te scholen. Na Artez Arnhem is ze naar Londen verhuisd om haar masters op Goldsmiths te halen. Daarna is ze terug gekeerd naar Zuid-Afrika. Daar werkt ze op de Universiteit van Cape Town aan haar PhD. Ondertussen heeft ze ook les gegeven op twee universiteiten en diverse research projecten gedaan.
Haar werk heeft nog steeds vele verschijningsvormen: schilderij, tekening, foto, video, performance, tekst, textiel en installatie. Ze afficheert zich nu als een non-binary, feminist, black artist and scholar who challenges dominant narratives in the art world. Ze geeft daarmee aan dat haar activisme nog steeds leidend is. Ging haar werk altijd al over geweld tegen vrouwen, dat is aangescherpt tot gender based violence en tot de opvatting dat seks uitsluitend positief is, geen negatieve connotaties kent.
De grootste verandering lijkt het ‘uiterlijk’ van haar werk. Haar beeldtaal is veranderd. Daar is een aantal redenen voor. Haar academische scholing speelt daar een rol in. Daarin kwamen niet alleen queer- en feministische theorieën (Aude Lorde) uitgebreid aan bod, maar ook onderzoeken naar haar Afrikaanse oorsprong, naar Afrikaanse religieuze rituelen en naar Afrikaanse mythologie. Dat laatste aspect omschrijft ze als een studie in African ancestral knowledge systems to disrupt colonial and patriarchal ways of being and knowing.
Herkenbare, vaak rauwe figuratie heeft plaats gemaakt voor levendige, grafische, haast esthetische abstractie waarin de kleuren rood, wit, blauw en zwart domineren. Sincuba is gefascineerd geraakt door de zwarte abstractie, met name die in de VS. (1) Lang domineerden bij zwarte Amerikaanse kunstenaars daar de figuratie, omdat daarmee de black experience het beste kon worden weer gegeven. Dat is veranderd. Nu is er ook aandacht voor abstract werkende kunstenaars. In hun werk kunnen ook betekenis en emotie worden weer gegeven.
Er is nog een andere reden die haar ontwikkeling verklaart. Sincuba is sinds kort ook een opgeleid traditional healer and spiritual practitioner. Ze zegt daarover: Because of my roots in African spirituality, the obvious place to start was abstraction. I was fascinated by the abstract markings I saw all around me and connected them to the 73,000-year-old cross-hatched pattern abstract drawing found at Blombos Cave, South Africa.
Heidi Sincuba heeft haar oorspronkelijke engagement niet achter zich gelaten, ze heeft er een dimensie aan toegevoegd. Dat wordt duidelijk in de werken op papier die ze in Galerie 23 laat zien.
Rob Perrée
Juli 2023
Op 17 september om 16:00 uur wordt bij Galerie 23 de solo-expositie geopend in aanwezigheid van de kunstenaar zelf. Je bent van harte uitgenodigd om de werken te komen bekijken.
Bekijk voor meer informatie over Heidi Sincuba haar eigen website.
