Behalve schilderijen in oude vertrouwde stijl, toont Dengo ook andere verrassende werken. Zo ook het werk ‘Slavery & Rubber’ dat gemaakt is naar een oude bekende foto uit negentiende -eeuwse Congo.
HET UITDAGENDE WERK VAN OLGA DENGO
In één van haar recente schilderijen – ‘Mug Shot’ uit 2017 – heeft Olga Dengo (1980) een tekst geplaatst die uitmondt in de slogan “Everyday is a Gift”. Een boodschap die in haar prominentie bedoeld is gelezen te worden. Ze zou inzicht kunnen verschaffen in het mysterie van haar werk. Dat werk wordt, omdat het kleurrijk is, door velen onmiddellijk geassocieerd met het clichébeeld dat de meeste westerlingen hebben van kunst uit Afrikaanse culturen. Die is kleurrijk, natuurlijk…. Een misverstand dat alle trekken vertoont van een vooroordeel. Zou het niet kunnen zijn dat Dengo een optimistische kijk heeft op de wereld of op haar wereld en in haar kleurgebruik daar uiting aan willen geven? Zou het niet kunnen zijn dat haar doeken een weerspiegeling zijn van de dankbare stemming waarin ze zich op een bepaald moment bevindt en dat die dankbaarheid zich het beste laat uitdrukken in kleurige vlakken en vormen? Waarom wordt kleurigheid nooit automatisch gekoppeld aan westerse kunstuitingen?
Olga Dengo is opgegroeid in Maputo, Mozambique. Ze wilde al jong kunstenaar worden en werd daarom lid van de kunstenaarsvereniging ‘Núcleo de Arte’. Die vereniging werd vooral bekend omdat een aantal leden – na de bevestiging van de vrede in 1992 – oorlogstuig zoals machinegeweren onschadelijk maakte door het in sculpturen om te zetten. Die vereniging kende echter ook het meester–leerling–systeem: ervaren kunstenaars die beginners de beginselen van het vak bijbrengen. Daar profiteerde Dengo van. En met haar vele anderen die later bekend zouden worden.
In 2006 verhuisde ze naar Antwerpen waar ze nog steeds woont en werkt. Haar werk is het beste te omschrijven met de term ‘expressionistisch’. Haar schilderijen zijn een samenspel van kleuren en vormen. De kleuren schrikken er niet voor terug te contrasteren. Ze zijn, als gezegd, emotioneel geladen. Ze hebben een betekenis, ze staan voor een stemming. De vormen lijken in hun abstractie alleen naar zichzelf te verwijzen, maar soms komen ze dicht bij verbeeldingen van mensen en herkenbare objecten. Sommige keren terug en krijgen zo de status van symbool. De verticale spiraal is daar een voorbeeld van. Waar het een symbool van is, wordt aan het oordeel van de kijker over gelaten. Expansie? Energie? Beweging? Of toch beklemming in zijn eindeloze herhaalbaarheid?
De werken in deze tentoonstelling zijn voor een deel vertrouwd in de zin dat ze voortbouwen op eerdere doeken (‘Silence’ en ‘The Clouds’ uit 2017 bijvoorbeeld). Een aantal duidt echter op een nieuwe richting, een ontwikkeling die misschien wel solliciteert naar een breuk met het verleden. ‘Hanged’ en ‘Looking at the Sky’ uit 2017 zijn losser geschilderd, vrijer, brutaler zelfs. Ze durven abstracter te zijn, ze durven ‘slordiger’ te zijn. Ze gaan meer de strijd aan met de schilderijen van grote, abstract expressionistische voorgangers als De Kooning, Pollock en Gorky. Ze bevestigen mijn vermoeden dat ik in een eerder artikel over haar werk al eens heb uitgesproken: ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het werk van Olga Dengo – Afrikaans én vrouw – een antwoord of een aanvulling wil zijn op de stroming die in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw Amerika in het centrum van de kunstwereld wist te brengen: het Abstract Expressionisme. Dat was meer dan een formele verandering in de beeldende kunst, dat was meer dan een naoorlogse bevrijding, dat was een verandering door een dominante groep blanke, mannelijke kunstenaars die weinig ruimte liet aan anderen, met name aan vrouwelijke collega’s.
De veronderstelling lijkt gewaagd, maar Olga Dengo reageert vaker op de wereld om haar heen, op maatschappelijke veranderingen en toestanden, op rolpatronen en vooroordelen. Soms doet ze dat expliciet – door teksten in haar schilderijen op te nemen – andere keren meer verholen door suggestieve vormen of symbolen te gebruiken. Altijd door af te wijken van verwachtingspatronen en beeldvorming. Ze laat zich kennen als een kunstenaar die niet voor een uitdaging terug schrikt.
Rob Perrée Amsterdam, juni 2017
De kunstwerken in deze online expositie zijn meteen te reserveren voor aankoop via de galerie. Klanten van SBK die tijdens het lenen een collectietegoed hebben opgebouwd, kunnen bij aankoop van een kunstwerk uit een van de galeries 25% van het aankoopbedrag voldoen met collectietegoed. Kunstwerken uit de SBK-collectie kunnen volledig met collectietegoed worden gekocht.
